Typy dachów na Białostocczyźnie

Typy dachów na Białostocczyźnie
Ozdobne szalowanie szczytu bywa tu raczej skromne i polega na zróżnicowaniu rytmiki górnego układu desek w stosunku do dolnego. Pojawiają się natomiast ozdoby nowego rodzaju, z którymi spotkamy się również i w innych, bardziej na za­chód położonych regionach, a które najprawdopodobniej wy­wodzą się ze znacznie bogatszego tego rodzaju zdobnictwa chaty rosyjskiej, przyniesione do Polski przez rzemieślników pracujących w XIX wieku przy budowie linii kolejowej/ Mam tu na myśli wyrzynane w desce ornamenty nabijane na na­rożne kożuchowania węgłów i dekoracyjne nad- i podokienniki. Wzory tych zdobin są najrozmaitszego rodzaju, od naśladowania elementów budownictwa murowanego do takich, które śmiało można by nazwać wycinanką w drew­nie, ze względu na pokrewieństwo stylu obu tych środków dekoracyjnych. Jak dotąd badacze za mało uwagi zwracają na te „wyrzynanki”, a szkoda, gdyż w nich z całą swobodą ujawnił się zmysł zdobniczy ludu, chociaż wykonawcami tych ornamentów bywali i stolarze Żydzi. Jeżeli chodzi o zdobie­nie, trzeba zanotować, że Białostocczyzna należy do północ­nego pasma ziem, w którym występują szparogi; przyjmują one tu niekiedy kształty szeroko rozstawionych i zakręco­nych, bardzo dekoracyjnych rogów, charakterystycznych dla budownictwa litewskiego. Dla uzupełnienia zasadni­czych rysów drewnianego budownictwa Białostocczyzny na­leży dodać, że są tu stosunkowo częste dachy przyczółkowe, a na budynkach gospodarczych — czterospadowe.